2024-10-10

Mechanizm podzielonej płatności – split payment

Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2024 poz. 361), podatnicy którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należącej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności, zwany dalej MPP. W sytuacji gdy płatności dokonywana jest za nabyte towaru lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, a kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł ( lub równowartość w walucie obcej), to zastosowanie MPP jest obowiązkowe.

MPP polega na dokonaniu przez nabywcę wpłaty kwoty należności na dwa oddzielne rachunki:

1) kwoty netto na rachunek rozliczeniowy dostawcy

2)  kwoty VAT na osobny, specjalny rachunek bankowy dostawcy – rachunek VAT

Mechanizm stosowany jest wyłącznie do transakcji które dokonywane są przelewem w polskich złotych na rzecz innych podatników VAT.

Tak jak zostało wspomniane wcześniej MPP dotyczy wszystkich przedsiębiorców, przy jednoczesnym obowiązku dla faktur przekraczających 15 tys. brutto i dotyczących towarów i usług wymienionych w załączniku. Tymi towarami i usługami są m.in. (wszystkich pozycji w załączniku jest 150).:

1) węgiel kamienny, brunatny, koks, brykiety

2) odpady

3) roboty budowlane

4) paliwa oraz części do silników, części samochodowe/motocyklowe

5) usługi i wyroby jubilerskie

6) sprzęt komputerowy – zarówno urządzenia elektryczne oraz elektroniczne, oprogramowanie

Należy pamiętać, iż stosowanie MPP będzie obowiązkowe nawet wtedy kiedy choć jedna pozycja z faktury będzie należeć do katalogu wymienionego w załączniku a kwota całej faktury przekraczać będzie 15 tys. zł.

Przykład 1

Kontrahent X dokonał zakupu towaru. Wartość na fakturze wynosi 16 tys. zł, w tym jednym z kupowanych towarów jest paczka węgla kamiennego o wartości 100 zł. Reszta towarów nie występuje w załączniku 15 ustawy VAT. Pomimo tego przedsiębiorca będzie zobowiązany do zastosowania metody podzielonej płatności.

Pomimo, iż wpłata środków dokonywana jest na dwa osobne rachunki, po stronie nabywcy nie występują dodatkowe czynności. Przy dokonywaniu przelewu, wykorzystując MPP, nabywca nadal wykonuje tylko jeden przelew – tzw. komunikat przelewu split payment. W komunikacie tym nabywca określa:

1) numer faktury która jest opłacana

2) NIP dostawcy

3) kwotę wynoszącą całość lub część kwoty VAT z faktury opłacanej

4) kwotę wynoszącą całość lub część kwoty brutto z faktury opłacanej.

Na samym rachunku VAT przedsiębiorcy środki pochodzą z:

1) z zapłaty przez nabywców podatku VAT wykazanego na wystawionej przez dostawcę fakturze, opłaconej komunikatem przelewu

2) z własnego przekazania środków z innych rachunków VAT prowadzonych przez bank/SKOK

3) ze zwrotu VAT, dokonywanego przez urząd skarbowy

Z korzystania z MPP wynikają dla przedsiębiorcy znaczące korzyści. Najważniejsze z nich to:

1) domniemanie dochowania należytej staranności – w sytuacji gdy powstanie wątpliwość co do przeprowadzonej transakcji nabycia towaru lub usługi to korzystanie z MPP jest ważnym dowodem na dokonanie należytej staranności

2) brak sankcji za przelew na rachunek bankowy nie ujęty w Wykazie Podatników VAT – przy zastosowaniu MPP przy płatności za fakturę na kwotę ponad 15 tys. zł, płacący może zaliczyć tę płatność do kosztów podatkowych oraz wyłączyć odpowiedzialność solidarną płacącego za podatek VAT wynikający z tej faktury. Oznacza to, iż kupujący nie będzie odpowiadał wraz z dostawcą za JEGO zaległości podatkowe

3) brak karnych odsetek za zwłokę – w przypadku wystąpienia zaległości w podatku VAT powstałej w okresie rozliczeniowym za który podatnik wykazał podatek naliczony, oraz w której 95% tej należności wynika z faktur zapłaconych w MPP, nie mają zastosowania 150%-owe odsetki od zaległości podatkowych

4) szybszy termin zwrotu VAT naliczonego – gdy przedsiębiorca korzysta z MPP to organ podatkowy ma obowiązek zwrotu podatku VAT naliczonego w ciągu 25 dni. Termin ten jest maksymalny, co oznacza, że urząd nie może go przedłużyć. Termin liczony jest od dnia złożenia deklaracji.

5) środki na rachunku VAT nie podlegają egzekucji sądowej oraz administracyjnej z innych tytułów niż podatek VAT, CIT, podatek akcyzowy, podatek od należności celnych oraz składek ZUS oraz odsetek od tych tytułów.

6) skonto – w sytuacji gdy zapłata zobowiązania podatkowego nastąpi w całości z rachunku VAT  w terminie wcześniejszym niż termin do zapłaty podatku to kwotę zobowiązania podatkowego można obniżyć. Obniżenie to dokonywane jest zgodnie z następującym wzorem:

S= Z * r * (n/360), gdzie:

S = kwota o którą obniża się kwotę w zaokrągleniu do pełnych złotych

Z = kwota zobowiązania podatkowego wynikająca z deklaracji

r = stopa referencyjna NBP, obowiązująca na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku

n = liczba dni od dnia w którym obciążono rachunek bankowy lub rachunek w SKOK-u, dla których prowadzony jest rachunek VAT, z wyłączeniem tego dnia, do dnia, w którym upływa termin do zapłaty podatku, włącznie z tym dniem

Oprócz korzyści z korzystania z MPP, przedsiębiorca musi również zwrócić uwagę na sankcje nakładane wskutek niestosowania obowiązkowego MPP. Na kupującego który nie rozliczy się poprzez MPP, pomimo bycia do tego zobowiązanym, może zostać nałożone dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości kwoty 30% podatku VAT przypadającego na towary lub usługi objęte MPP. Przedsiębiorcy na JDG poniosą za takie wykroczenie odpowiedzialność przewidzianą w KKS. Grzywna maksymalna to 720 stawek dziennych, a jej maksymalna wysokość wynosi 41,28 mln zł. Warto pamiętać jednak, że możliwe jest uniknięcie sankcji, jeśli sprzedawca prawidłowo rozliczy VAT przypadający na ten sprzedaż.

Po stronie sprzedawcy również występują sankcję taką jak dodatkowe zobowiązanie podatkowe przy braku oznaczenia faktury zwrotem „mechanizm podzielnej płatności” jeśli taki obowiązek na przedsiębiorcę był nałożony – wysokość sankcji to 30% kwoty VAT z faktury. W przypadku JDG grzywna to maksymalnie 180 stawek dziennych – maksymalnie 10,32 mln zł. Możliwe jest również, podobnie jak po stronie nabywcy, uniknięcie sankcji, jeśli nabywca opłacający fakturę zastosuje podzieloną płatność.

Oprócz dodatkowego zobowiązania podatkowego możliwe jest również, w sytuacji nierozliczenia się za pomocą obligatoryjnej MPP, niezaliczenie wartości faktury do kosztów uzyskania przychodów. Taka sytuacja będzie mieć miejsce gdy:

1. Faktura posiada oznaczenie ,,metoda podzielonej płatności”

2. Faktura zostanie opłacona bez zastosowania MPP

3. Transakcja dokonywana jest pomiędzy dwoma przedsiębiorcami

Przykład 2

Kontrahent X zakupił towar o wartości 20 tys. zł brutto za który otrzymał fakturę bez oznaczenia ,,metoda podzielonej płatności”. Dokonał zapłaty 20 tys. w całości na rachunek bankowy kontrahenta Y.  Za brak zastosowania MPP zarówno na dostawcę (Y) jak i nabywcę (X) nałożone zostaną dodatkowe zobowiązania podatkowe, w przypadku dostawcy za nieoznaczenie faktury a na nabywcę za niezapłacenie za pomocą MPP. Nabywca będzie mógł jednak włączyć wartość faktury do kosztów uzyskania przychodu.

Autor: Mikołaj Sadowski, e-mail: mikosadowski@eres.pl , tel. kom. +48 571-600-114