03-01-2024

Formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej 2025
Artykuł ten poświęcony jest tematowi rodzajów opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej w 2025 r. Pierwsza jego część poświęcona zostanie opisowi poszczególnych metod opodatkowania tych dochodów. Na końcu artykułu znajduje się tabela poglądowa z najważniejszymi informacjami porównująca poszczególne metody rozliczeń. Metodami tymi są:
1. opodatkowanie wg. zasad ogólnych
2. podatek liniowy
3. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
4. karta podatkowa

Na początku warto zaznaczyć, iż jeśli podatnik zdecyduje się na opodatkowanie wg. zasad ogólnych to nie musi tego zgłaszać urzędowi – jest to domyślna forma rozliczeń. W przypadku wyboru innych metod (karty podatkowej nie można wybrać – za pomocą tej metody można się rozliczać tylko jeśli już się tą metodą rozlicza, gdyż karta dla nowych podatników została zniesiona w 2022 r.) należy o tym wyborze poinformować Naczelnika Urzędu Skarbowego do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnie pierwszy przychód w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy przychód osiągnie w grudniu tego roku.

W 2025 r. jest również możliwość rozliczania się za pomocą kasowego PIT – ta metoda omówiona zostanie w dedykowanym artykule ze względu na skomplikowanie tematu.

W niniejszym omówieniu nie wzięto pod uwagę wpływu składki zdrowotnej na rozliczenie. W przypadku zasad ogólnych nie ma możliwości odliczenia, to mogą zrobić tylko podatnicy rozliczający się ryczałtem, podatkiem liniowym oraz kartą podatkową. W zależności od sposobu opodatkowania rozliczenie składki wygląda następująco:
– podatek liniowy – składkę można zaliczyć do KUP lub odliczyć od dochodu maksymalnie do kwoty 12 900 zł w 2025 r.
– ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – można odliczyć 50% składek od uzyskanego przychodu
– karta podatkowa – od podatku można odliczyć 19% składki zdrowotnej.

Odliczenie składki zdrowotnej może stanowić istotną różnicę w końcowej zyskowności danego rodzaju opodatkowania. Warto więc przeanalizować swój wybór również pod tym względem. Tak samo jak w przypadku kasowego PIT, zmiany w składce zdrowotnej w 2025 omówione zostaną w kolejnych artykułach.

1. Opodatkowanie na zasadach ogólnych

Opodatkowanie na zasadach ogólnych polega na progresywnym opodatkowaniu za pomocą progów podatkowych. Stawka podatku to 12% do 120 tys. zł oraz 32% powyżej 120 tys. zł. Pierwszy próg pomniejszany jest o tzw. kwotę wolną od podatku w wysokości 30 tys. zł rocznie. Oznacza to, iż w pierwszym progu podatkowym opodatkowane zostaje jedynie 90 tys. zł. Progresywność opodatkowania to zdecydowanie wada w porównaniu z innymi metodami rozliczenia w momencie przechodzenia na wyższy próg. Dodatkową wadą zasad ogólnych jest brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od dochodu w celu obniżenia podstawy opodatkowania.

Rozliczanie się wg. zasad ogólnych posiada znaczne zalety. Pierwszą jest możliwość pomniejszenia zobowiązań podatkowych za pomocą większego katalogu ulg od dochodu oraz podatku w porównaniu z np. ryczałtem. Kolejną zaletą jest pomniejszenie przychodu o koszty jego uzyskania, co może w znaczący sposób obniżyć zobowiązanie podatkowe. Ta metoda (i pozostałe pozwalające na uznanie kosztów podatkowych) atrakcyjna będzie zatem dla podatników, gdzie koszty te pojawiają się często i w dużej, w porównaniu z przychodem, wysokości.

Podatnicy na zasadach ogólnych mogą rozliczać się wspólnie z małżonkiem. Jest to w szczególności opłacalne w przypadku, gdy występują znaczne różnice w ich dochodach. Przykładowo:

Jan Kowalski Osiąga dochód do opodatkowania w wysokości 130 tys. zł. Jego żona nie pracuje. W przypadku osobnego rozliczenia podatek do zapłaty wynosić będzie : (120 000 – 30 000) * 12% + (130 000 – 120 000) * 32% = 10 800 + 3200 = 14 000 zł

Jeśli Kowalscy rozliczaliby się wspólnie, to podatek liczony jest w następujący sposób: sumuje się dochody małżonków a następnie dzieli na pół. Od tej kwoty liczony jest podatek a następnie jest on mnożony razy dwa. W przykładzie podatek wynosiłby zatem:
130 000/2 = 65 000
(65 000 – 30 000) * 12% = 4200.
4200 * 2 = 8400.
Wspólne rozliczenie pozwoliło na zaoszczędzenie 5600 zł.

Zaliczki na podatek dochodowy wg. zasad ogólnych płatny jest typowo w okresach miesięcznych. Możliwe jest również dokonywanie płatności kwartalnie, ale to możliwe jest jedynie dla tzw. małych podatników PIT ( więcej o małych podatnikach PIT oraz CIT przeczytać możesz tutaj:Mały podatnik PIT i CIT ).

Zaletą o charakterze organizacyjnym jest prawo do rozliczania wielu dochodów opodatkowanych skalą podatkową na jednym zeznaniu rocznym. Ułatwia to znacznie rozliczenie w porównaniu z innymi metodami, gdzie może występować obowiązek składania różnych deklaracji ( o czym dalej w omówieniu innych metod).

2. Podatek liniowy

Podatek liniowy, jak nazwa wskazuje, cechuje się stałą stawka podatku – w 2025 r. wynosząca 19%. Oznacza to, iż nie ma – tak jak w przypadku zasad ogólnych – problemu płacenia coraz to wyższych – procentowo – podatków wraz z rosnącym dochodem. Wadą ,,liniówki” jest wyższa stawka podatku od tej przypadającej na pierwszy próg podatkowy. Oznacza to, iż opłacalność tego opodatkowania rośnie wraz z osiąganym dochodem w porównaniu z rozliczeniem wg. zasad ogólnych. Punktem przegięcia jest 212 308 zł – od tego dochodu stawka liniowa jest bardziej opłacalna niż progresja.

W sposób liniowy opodatkowane mogą być dochody z działalności gospodarczej, jak i dochody wspólników spółek niebędących osobami prawnymi. Oznacza to, iż ani dochody z umów zlecenia ani umów o pracę nie mogą być opodatkowane liniowo. W przypadku, gdy podatnik uzyskuje dochody opodatkowane na zasadach ogólnych i opodatkowane liniowo to zobowiązany jest do złożenia osobnych deklaracji rocznych – odpowiednio PIT-37 oraz PIT-36L.

Jedną z wad rozliczania liniowego w porównaniu z zasadami ogólnymi jest ograniczony katalog ulg podatkowych. Niemożliwe jest skorzystanie m.in. z ulgi na dziecko, ulgi w związku z darowiznami krwiodawczymi czy ulgi internetowej. Liniowcy mogą za to dokonać odliczenia składki zdrowotnej na dwa sposoby (alternatywnie) :
– zaliczyć składkę do kosztów uzyskania przychodu
– odliczyć składkę od dochodu.

Łączna wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne które przedsiębiorca może odliczyć (lub uznać za koszty) to w 2025 r. 12 900 zł ( w 2024 było to 11 600 zł). Tutaj warto wskazać, iż zaliczenie składki do kosztów uzyskania przychodu jest bardziej opłacalne. Wynika to z faktu, iż podstawa obliczania składki zdrowotnej to dochód – który w przypadku uznania składki jako kosztu uzyskania przychodu będzie mniejszy w miesiącu następnym. W przypadku podstawy oskładkowania społecznego w wysokości 10 000 tys. zł miesięcznie oszczędność w skali roku to aż 574 zł.

Zaliczki na podatek w przypadku rozliczenia liniowego dokonuje się co miesiąc, ale przedsiębiorcy rozpoczynający działalność mogą dokonywać ich kwartalnie.

3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt to forma opodatkowania o największym zróżnicowaniu stawek. Nie podlega progresji a opodatkowany jest przychód, a nie dochód podatnika. Stawka opodatkowania uzależniona jest od rodzaju prowadzonej działalności i wynosić może: 17%,15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5% ,3% lub 2%

Cechą charakterystyczną ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest to, iż podstawą opodatkowania jest przychód pomniejszony o odliczenia zawarte w art. 11 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U z 2024 r. poz. 1593). Odliczenia te to m.in.:
a) straty podatkowe
b) zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne (w tym składki zapłacone w innych krajach członkowskich UE, EOG lub Szwajcarii)
c) wpłaty na IKZE w danym roku podatkowym do określonego limitu – w 2024 jest to 9338,80 zł
d) darowizny na cele społeczne
e) wydatki w ramach ulgi termomodernizacyjnej
d) 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w danym roku podatkowym

W przypadku korzystania z ryczałtu nie jest możliwe ani wspólne rozliczenie się z małżonkiem ani skorzystanie z rozliczenia dla samotnie wychowującego rodzica. Nie jest również możliwe odliczenie ulgi na dziecko, oprócz przypadku w którym przedsiębiorca na ryczałcie jednocześnie zatrudniony jest na umowie o prace – wtedy ulga przysługuje.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest najlepszą opcją dla przedsiębiorców, którzy w przypadku rozliczenia się na zasadach ogólnych nie ponosiliby znacznych kosztów uzyskania przychodu np. informatycy. Poprzez skorzystanie z ryczałtu mogą oni w znaczny sposób obniżyć swoje zobowiązania podatkowe. Zaletą nieuznawania kosztów uzyskania przychodu w celu obliczenia dochodu do opodatkowania jest również znaczne uproszczenie jego obliczania. Może to oszczędzić znaczną ilość czasu i uprościć prowadzenie ewidencji księgowej.

4. Karta podatkowa

Na sam koniec omówiona zostanie karta podatkowa – ta forma rozliczenia nie jest już możliwa do wybrania dla nowych podatników, a korzystać z niej mogą tylko i wyłącznie podatnicy którzy rozliczali się dotychczas za pomocą tej metody. Ta metoda jest najprostsza, a podatek do zapłaty jest w pewnym sensie niezależny od podatnika.

Podatek obliczany jest przez naczelnika urzędu skarbowego, a kwota podatku ustalana jest na podstawie rodzaju prowadzonej działalności, liczby pracowników i liczby mieszkańców danej miejscowości. Podatnik na karcie może odliczać od podatku ubezpieczenie zdrowotne – maksymalnie 19% kwoty zapłaconych składek zdrowotnych.

Podatek należy płacić co miesiąc do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni oraz do 28 grudnia za grudzień.
Podatnik korzystający z karty podatkowej nie posiada możliwości skorzystania z ulg podatkowych oraz nie może rozliczać się wspólnie z małżonkiem. Minister Finansów określa corocznie listę rodzajów działalności które mogą korzystać z karty podatkowej wraz ze stawkami opodatkowania.

5. Podsumowanie

Poniżej znajduje się tabela obrazująca najważniejsze cechy różnych rodzajów opodatkowania. Wyboru każdej z nich należy dokonać w sposób świadomy w celu nie tylko obniżenia zobowiązań podatkowych, ale również jako konsekwencja wyboru właściwej formy prawnej prowadzonej działalności. Na koniec warto również wspomnieć iż podatnicy rozliczający się wg. zasad ogólnych oraz liniowo, w przypadku przekroczenia 1 MLN ZŁ dochodu, mają obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej – wynoszącej 4%. Nie każdy podatnik, który przekroczy tę kwotę będzie opodatkowany gdyż w przypadku daniny obowiązują określone odliczenia od dochodu.

Jeśli posiadają Państwo wątpliwość w jakiej formie chcą Państwo ją prowadzić to zapraszamy do konsultacji z jednym z naszych doradców podatkowych

	Skala podatkowa	Podatek liniowy	Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych	Karta podatkowa
Najważniejsze zalety	Duży katalog ulg podatkowych   Wspólne rozliczenie z małżonkiem i rozliczenie jako samotny rodzic   Możliwość wliczania KUP   Kwota wolna od podatku	Jedna stawka podatku – im większe dochody tym większa efektywność   Możliwość wliczania KUP   Możliwość odliczenia składki zdrowotnej do limitu	Niskie stawki podatku w określonych branżach   Prostota obliczeń i ewidencji księgowej   Określone odliczenia od przychodu	Zazwyczaj niska stawka podatku   Brak prowadzenia ewidencji przychodów podlegających opodatkowaniu– podatek obliczany przez Urząd   Stała kwota podatku
Najważniejsze wady	Duża stawka podatku w drugim progu   Bardziej skomplikowana księgowość   Brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej	Znacząco ograniczony katalog ulg podatkowych   Brak prawa do wspólnego rozliczania się z małżonkiem oraz rozliczenia jako samotny rodzic   Brak kwoty wolnej od podatku	Brak możliwości zaliczenia kosztów uzyskania przychodu   Wysokie stawki ryczałtu w określonych branżach   Brak większości ulg podatkowych.   Brak prawa do wspólnego rozliczania się z małżonkiem oraz rozliczenia jako samotny rodzic   Brak kwoty wolnej od podatku	Pracownicy mogą być zatrudniani wyłącznie na umowie o pracę   Brak możliwości korzystania z ulg podatkowych i wspólnych rozliczeń z małżonkiem oraz rozliczenia jako samotny rodzic   Stała kwota podatku, nawet w sytuacji nieosiągania dochodów   Problemy natury organizacyjnej – podatnikom rozliczającym się za pomocą karty podatkowej trudniej jest np. wziąć kredyt.
Kto może stosować – działalność jednoosobowa	Każda osoba fizyczna która prowadzi działalność gospodarczą	Każda osoba fizyczna która prowadzi działalność gospodarczą, oprócz przedsiębiorców którzy świadczą usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy	każda osoba fizyczna uzyskująca przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający w roku podatkowym kwoty 2 mln euro, oprócz przedsiębiorców którzy świadczą usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy	Osoby fizyczne opodatkowane w formie karty podatkowej na dzień 31.12.2021 i które nieprzerwanie kontynuują opodatkowanie w tej formie
Kto może stosować – spółki	Wspólnicy spółek:  jawnej osób fizycznych lub jawnej, która wybrała jednokrotne opodatkowanie, partnerskiej, cywilnej	Wspólnicy spółek: jawnej, osób fizycznych lub jawnej, która wybrała jednokrotne opodatkowanie, partnerskiej, cywilnej	Wspólnicy spółki: jawnej i cywilnej, której wspólnikami są tylko osoby fizyczne, w wypadku gdy łączny przychód wspólników nie przekroczył w roku podatkowym 2 mln euro	Wspólnicy spółki cywilnej kontynuujący opodatkowanie kartą podatkową
Rodzaje działalności	Dowolny rodzaj działalności gospodarczej	Dowolny rodzaj działalności gospodarczej	Dowolny rodzaj działalności gospodarczej, z wyjątkiem wymienionych w ustawie	Wyłącznie rodzaje wskazane przez ministra finansów
Uznawanie KUP	TAK	TAK	NIE	NIE
Stawki podatku	12% do 120 000 zł, 32% od 120 000 zł	19%	Od 2% do 17% w zależności od prowadzonej działalności	Wysokość podatku zależna od miejsca wykonywania działalności, liczby pracowników i rodzaju działalności
Możliwość rozliczenia z innymi źródłami dochodów	TAK	NIE	NIE	NIE

Opracował: Mikołaj Sadowski, mikosadowski@eres.pl , tel. kom.+48 571-600-114