2023-04-19

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, zgodnie z Art.9 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 Nr 54 poz. 535),zwanej dalej ustawą,  polega na nabyciu prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz

W przypadku dokonywania transakcji zakupu towarów od przedsiębiorców w UE nabywca może zostać zobowiązany do naliczenia VAT. Jeśli transakcja wchodzi w zakres definicyjny wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (dalej nazywanego WNT), to kupujący musi wykazać VAT należny. Może również przysługiwać mu prawo do jego odliczenia , w przypadku spełnienia warunków określonych w ustawie. Warunki te określają zarówno status nabywcy oraz dostawcy.
Zgodnie z art. 9 ust.2 pkt 1a ustawy , nabywcą towarów jest podatnik o którym mowa w art. 15 ustawy, czyli osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust.2 tego artykułu bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Nabywcą jest również podatnik podatku od wartości dodanej , a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej oraz osoba prawna niebędąca podatnikiem o którym mowa w lit. a. Dokonujący dostawy towarów musi być podatnikiem o którym mowa w pkt 1a. W przypadku gdy towar został nabyty od jednostki nieposiadającego numeru VAT UE również zachodzi WNT , gdyż w UE nie jest wymagana rejestracja dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Opodatkowanie WNT ma miejsce w kraju nabywcy, zatem w Polsce podatnik zobowiązany jest do ustalenia i naliczenia podatku zgodnie z polskimi regulacjami. Obowiązek podatkowy powstaje do 15. dnia miesiąca który następuje po miesiącu dokonania dostawy. Wyjątkiem jest przypadek gdy kontrahent wystawi fakturę wcześniej. Wtedy obowiązek powstaje w tym miesiącu w którym faktura została wystawiona. Przykładowo :

Podatnik X dokonał zakupu od kontrahenta z Francji . Fakturę , wystawioną 5 kwietnia , otrzymał 1 maja . Towar dostarczony i przyjęty do magazynu został 6 maja.  Zgodnie z przepisami obowiązek powstał 5 kwietnia , czyli w dniu wystawienia faktury. Podatnik X powinien zatem rozliczyć transakcję WNT w kwietniu.

WNT nie występuje, zgodnie z Art.10 ustawy, w przypadku gdy :

• Dotyczy towarów do których miałyby odpowiednio zastosowanie przepisy :

– Art. 45 ust 1 pkt 9 mówiący o imporcie towarów przez siły zbrojne Państw-Stron Traktatu Północnoatlantyckiego innych niż Rzeczpospolita Polska do użytku własnego takich sił lub towarzyszącego im personelu cywilnego lub też w celu zaopatrzenia ich mes lub kantyn, jeżeli siły te biorą udział we wspólnych działaniach obronnych oraz siły zbrojne państw członkowskich innych niż Rzeczpospolita Polska do użytku własnego takich sił lub towarzyszącego im personelu cywilnego lub też w celu zaopatrzenia ich mes lub kantyn, jeżeli siły te biorą udział w działaniach obronnych prowadzonych w celu realizacji działania Unii Europejskiej w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony;

– Art. 80 mówiący o towarach przeznaczonych do użytku urzędowego m.in obcych przedstawicielstw dyplomatycznych , misji dyplomatycznych i ich personelu

– Art. 83 ust 1. Pkt 1,3,6,10 i 18 mówiące o dostawie armatorom morskim jednostek pływających i ich części , dostawie środków transportu lotniczego oraz części zamiennych , dostaw części służących bezpośrednio zaopatrzeniu statków używanych m.in. do ratownictwa lub udzielania pomocy na morzu oraz dostaw towarów służących zaopatrzeniu środków transportu lotniczego używanych przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym

• Dotyczy towarów innych niż wymienione wyżej , nabywanych przez :

– rolników ryczałtowych dla prowadzonej przez nich działalności rolniczej,

– podatników, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane podatkiem i którym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług,

– podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,

– osoby prawne, które nie są podatnikami

jeżeli całkowita wartość WNT na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50 000 zł;

• Dostawa towarów, w wyniku której ma miejsce wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium kraju:

– nie stanowiła u podatnika, o którym mowa w art. 15, albo nie stanowiłaby u podatnika podatku od wartości dodanej dostawy towarów, o której mowa w art. 7, lub stanowiła albo stanowiłaby taką dostawę towarów, ale dokonywaną przez podatnika, u którego sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, albo podatnika podatku od wartości dodanej, do którego miałyby zastosowanie podobne zwolnienia, z wyjątkiem przypadku, gdy przedmiotem dostawy są nowe środki transportu, lub
– stanowiłaby dostawę towarów, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2;

• WNT nie jest również stosowane gdy dostawa towarów obejmuje towary które uznane są za dzieła sztuki , przedmioty kolekcjonerskie , antyki oraz inne towary używane zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy, gdy opodatkowane są podatkiem od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego zgodnie z zasadami które tożsame są z regulacjami zawartymi w art. 120 ust 4 i 5 określającymi definicję towarów używanych oraz kwotę sprzedaży. Wymagane jest również aby nabywca posiadał dokumenty potwierdzające nabycie towarów zgodnie z wyżej wymienionymi zasadami

Obliczanie podstawy opodatkowania WNT

Podstawą opodatkowania w WNT jest kwota , którą nabywca zobowiązał się zapłacić. Możliwe powiększenia tej kwoty to podatki , opłaty , cła oraz inne należności które związane były z nabyciem towarów. Wyłączone z tej sumy są kwoty podatku VAT oraz dodatkowe wydatki takie jak prowizje czy koszty transportu. Możliwe jest również zmniejszenie podstawy opodatkowania o udokumentowaną wartość zwróconej akcyzy , dotacje , subwencje , rabaty czy zwrot towarów.

Przykładowo:

Podatnik X zakupił towar o wartości 17 000 euro. Sprzedawca udzielił mu na fakturze rabatu o wysokości 1050 euro. Faktura zatem opiewa na 15 950 euro. Dodatkowo w związku z zakupem podatnik zobowiązany był zapłacić 350 podatku akcyzowego . Podstawę opodatkowania stanowi więc 17 000 euro – 1050 euro rabatu + 350 euro podatku akcyzowego co ostatecznie daje kwotę 16 300 euro.

Opracował Mikołaj Sadowski

Dowiedz się więcej: eres@eres.pl