2023-03-31

Podatek od towarów i usług – VAT w Fundacji Rodzinnej

W Ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. (Dz.U 2023 poz. 326) nie zawarto żadnych zmian ani nie dodano żadnych artykułów do już istniejącej ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535). Oznacza to iż VAT rozliczany będzie na zasadach ogólnych. Zastosowanie przepisów o VAT będzie miało zastosowanie w szczególności w przypadku przeniesienia składników majątkowych , które fundator nabył , jednocześnie odliczając podatek naliczony VAT. Zgodnie z art. 7 ust.2 ustawy o VAT , który sprawia iż nieodpłatna dostawa towarów jest opodatkowana w sytuacji gdy przysługuje podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego. Sprawia to iż wniesienie składników majątkowych do Fundacji uznaje się za nieodpłatną dostawę towarów. Przekazując zatem Fundacji Rodzinnej dobra po których nabyciu dokonano odliczenia podatku naliczonego, należy uwzględnić podatek należny. W takiej sytuacji podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub koszt wytworzenia towarów , określone w momencie dostawy. Fundacja będzie również w stanie odliczyć podatek naliczony zapłacony przez fundatora przy wniesieniu składnika w momencie zakładania fundacji. W przypadku gdy wkład do Fundacji to budowla lub budynek, przy którym jego dostawa jest objęta zwolnieniem z VAT, to jest on jednocześnie objęty art.91 ust. 2 ustawy o VAT. Oznacza to iż Fundacja zobowiązana jest do wieloletniej korekty podatku naliczonego z tytułu nabycia środków trwałych. Czas takiej korekty to 5 lat w przypadku budowli i 10 lat w przypadku budynku. Przykładowo zatem jeśli fundator zadecydowałby o wniesieniu do majątku Fundacji budynek który dotychczasowo wykorzystywał na cele związane z czynnościami opodatkowanymi przez ostanie 4 lata to zobowiązany byłby do zwrócenia do urzędu skarbowego 60% naliczonego przy jego nabyciu VAT. W przypadku przeniesienia majątku przez fundatora będącego osobą fizyczną niebędącą podatnikiem VAT wniesienie majątku do Fundacji Rodzinnej nie powoduje żadnych konsekwencji podatkowych związanych z tym podatkiem. Fundacja może zarejestrować się jako czynny podatnik VAT prowadząc działalność w zakresie zarówno tym który określony jest w art.6 ustawy o Fundacji Rodzinnej jak i tym wykraczającym poza ten zakres, jeśli spełni warunki art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art.6 pkt 1 ustawy o VAT wniesienie do Fundacji przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Jednocześnie, zgodnie z  definicją towarów zawartą w Art.2 pkt 6 w ustawie o VAT akcje nie są towarami. Ich wniesienie do Fundacji Rodzinnej nie podlega zatem opodatkowaniu VAT.

Podatek od czynności cywilnoprawnych w Fundacji Rodzinnej.

Założenie Fundacji Rodzinnej oraz przekazanie do niej majątku nie powoduje powstania zobowiązania z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych. Tak samo jak w przypadku VAT , ustawa o Fundacji Rodzinnej nie wprowadza żadnych zmian do ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 (Dz. U. 2000 Nr 86 poz. 959). Oznacza to zatem iż stosowane będą zasady ogólne ustawy. Oznacza to iż , zgodnie z Art.1 ustawy o podatku od czynności prawnych podatkowi podlegają czynności cywilnoprawne takie jak :

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

1. b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
2. c) (uchylona)
3. d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego

długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

1. e) umowy dożywocia,
2. f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności –

w części dotyczącej spłat lub dopłat,

1. g) (uchylona)
2. h) ustanowienie hipoteki,
3. i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz

odpłatnej służebności,

1. j) umowy depozytu nieprawidłowego,
2. k) umowy spółki

Warto również zaznaczyć iż zgodnie z art. 116a par. 1  ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 i 2707 oraz z 2023 r. poz. 180) za zaległości podatkowe Fundacji Rodzinnej odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja majątku Fundacji okazała się w całości lub w części bezskuteczna a członek zarządu :

• Nie wykazał że:
  a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2309) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, albo
  b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
• Nie wskazuje mienia spółki , z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części

Zgodnie z paragrafem drugim tego artykułu odpowiedzialność członków zarządu obejmuje również zaległości podatkowe powstałe z tytułu zobowiązań , których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu oraz zaległości określone w Art. 52 oraz 52a ordynacji , m.in. takie jak wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane nienależnie lub w wysokości większej od należnej, które traktuje się jako zaległość podatkową lub nadpłata lub zwrot podatku wykazane nienależnie lub w wysokości większej od należnej, ujęte w deklaracji lub we wniosku o zwrot podatku w rozumieniu przepisów rozdziału 7b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub rozdziału 6a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. W rozumieniu art.116a par. 2a tej ustawy za zobowiązania podatkowe powstałe na podstawie odrębnych przepisów po likwidacji spółki , za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań który upływał po likwidacji spółki oraz wyżej wymienione zaległości z art. 52 oraz 52a które powstały po likwidacji spółki , odpowiadają osoby pełniące obowiązki członka zarządu w momencie likwidacji spółki.
Zgodnie z art. 117e tej ustawy Fundacja Rodzinna odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z fundatorem za zaległości podatkowe tego fundatora powstałe przed jej ustanowieniem. Zakres tej odpowiedzialności ograniczony jest do wartości majątku który został wniesiony przez fundatora do Fundacji.

Podatek od nieruchomości w Fundacji Rodzinnej

W ustawie o Fundacji Rodzinnej nie zaznaczono iż zmienia ona zapisy ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych  dotyczące podatku od nieruchomości. Zakładać więc można iż będzie się ona rozliczać na zasadach ogólnych jako osoba prawna

Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych Fundacja Rodzinna będąca osobą prawną podlega podatkowi od nieruchomości w sytuacji gdy jest :

• Właścicielem nieruchomości lub obiektów budowlanych z zastrzeżeniem ust. 3;
• posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
• użytkownikami wieczystymi gruntów;
• posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

1. wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
2. jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2

Rada Gminy ustala wysokość stawek podatku od nieruchomości w drodze uchwały. Stawki te uchwalane są każdego roku. Fundacja zobowiązana jest do składania corocznie , do 31 stycznia , do organu podatkowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości , deklarację na podatek od nieruchomości DN-1, na dany rok podatkowy. Ponadto osoby prawne zobowiązane są do składania deklaracji w ciągu 14 dni od powstania obowiązku podatkowego. Wraz tą deklaracją składane są załączniki:

1.załącznik do deklaracji na podatek od nieruchomości (ZDN-1) zawierający dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu

2.załącznik do deklaracji na podatek od nieruchomości (ZDN-2) zawierający dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania.

Deklaracje można złożyć osobiście we właściwym organie podatkowym , wysyłając dokumenty pocztą lub elektronicznie za pomocą ePUAP. Fundacja Rodzinna płaci podatek miesięcznie , za poszczególne miesiące w ratach które są proporcjonalne do czasu trwania obowiązku podatkowego – do 15 dnia każdego miesiąca oraz – za styczeń – do 31 stycznia. Wysokość podatku – w przeciwieństwie do osób fizycznych – ustalana jest samodzielnie.

Powyższe rozważania zostały przeprowadzone na gruncie zasad ogólnych ustaw o VAT , PCC oraz o podatkach i opłatach lokalnych. Bardziej szczegółowe przyjrzenie się tematowi tych oraz innych podatków , w sytuacji gdy zostanie to uznane za potrzebne, będzie miało miejsce w kolejnych artykułach na naszej stronie poświęconych Fundacji Rodzinnej.

Opracował: Mikołaj Sadowski

Dowiedz się więcej: Maciej Sadowski doradca podatkowy 00864, +48 503 158 828, email: msadowski@eres.pl