2023-03-03

Działalność gospodarcza Fundacji Rodzinnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 o fundacji rodzinnej ,zwanej dalej ustawą, fundacja może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy  z dnia 6 marca 2018 – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24, 974 i 1570) tylko w zakresie :

1) zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

3) przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni

oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo

za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

4) nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;

5) udzielania pożyczek:

1. a) spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
2. b) spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
3. c) beneficjentom;

6) obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;

7) produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;

8) gospodarki leśnej

Przy czym zgodnie z art. 5 ust. 2 działalność o której mowa w ust.1 pkt 7 i 8 fundacja może wykonywać wyłącznie w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym.

Opodatkowanie Fundacji Rodzinnej

1. Wniesienie Mienia

Wniesienie majątku do fundacji jest neutralnie podatkowo. Fundacja korzysta ze zwolnienia podmiotowego w związku z czym majątek przez nią otrzymany nie powoduje powstania zobowiązania podatkowego.

2. Opodatkowanie przychodów

Podobnie jak w przypadku przekazania mienia póki fundacja prowadzi działalność gospodarczą określoną w art. 5 ustawy to jest ona zwolniona podmiotowo z opodatkowania, oprócz podatku określonego w art. 24b i 24q ustawy z dnia 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osób prawnych(Dz. U. z 2022 r. poz. 2587) czyli podatku dochodowego od przychodów z budynków oraz podatku dochodowego od przekazanego lub postawionego do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio:

1) świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej,

2) mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej

Przykład 1 :

Fundacja Rodzinna XY prowadzi działalność inwestycyjną na rynku papierów wartościowych. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 25 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych przychody Fundacji Rodzinnej uzyskane z tej działalności zwolnione są z opodatkowania. Fundacja ta również posiada  budynki które wynajmowane są  innym podmiotom. Przychody z najmu ( w rozumieniu art.24b, czyli wartość początkowa środków trwałych-budynków)  wynoszą 15 MLN zł. Zgodnie z art.24b ust.1 pkt 9 podstawę opodatkowania stanowić będzie suma przychodów z tych budynków pomniejszona o kwotę 10 MLN złotych. Opodatkowane będzie zatem pozostałych 5 MLN zł. Zgodnie z ustawą zapłaci podatek dochodowy od przychodu ze środku trwałego będącego budynkiem który został oddany w całości lub w części do używania na podstawie umowy najmu. Podatek ten wynosi 0,035% podstawy opodatkowania za każdy miesiąc czyli w tym przypadku 1750 zł. Fundacja przekazuje również środki swoim beneficjentom w wysokości 1 MLN zł. Podatek od tego transferu to 15% podatek CIT.  Wynosić zatem będzie 150 tys. zł.

Zgodnie z art. 21 ust.1 pkt. 157 ustawy  z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, 2687 i 2745 oraz z 2023 r. poz. 28) wolne od podatku dochodowego są przychody fundatora albo osoby będącej w stosunku do fundatora osobą o której mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 oraz z 2022 r. poz. 1846 i 2180). Takie osoby uprawnione są również do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej i należą do tzw. ,,grupy zero”. Osoby te to małżonek , wstępny , zstępny, rodzeństwo , pasierb, ojczym lub macocha.

Pozostali beneficjenci zobowiązani są do zapłaty podatku PIT ze stawką 15%. Beneficjenci którzy są jednocześnie organizacjami pozarządowymi płacą CIT na dotychczasowych zasadach. W przypadku gdy fundacja podejmie działalność inną niż z zakresu ustawowo dozwolonego to przychody z niej uzyskiwane opodatkowane zostaną stawką 25%.

Przykład 2

Fundatorem Fundacji Rodzinnej XY jest pan Jan Kowalski. Posiada on dwójkę dorosłych dzieci , żonę , dwie siostry i brata oraz macochę będącymi beneficjentami Fundacji XY. Istnieje też dwóch innych beneficjentów niebędących członkami rodziny. Część środków przekazanych które przypadają osobom z grupy zero to 700 tysięcy zł, a 150 tys. zł dwóm pozostałym beneficjentom . Od kwoty 700 tys. nie naliczany jest podatek PIT podczas gdy od kwoty 150 tys. jest on naliczany i wynosić będzie 22,5 tys. zł.

Opodatkowanie Fundacji Rodzinnej a CIT estoński

Sposoby opodatkowania Fundacji Rodzinnej podobne są w pewnym stopniu do reżimu opodatkowania tzw. Estońskim CIT-em. Opodatkowanie estońskim CIT-em pojawia się dopiero w momencie dystrybucji zysków lub wystąpienia zdarzenia takiego jak np. poniesienia wydatków niezwiązanych z prowadzoną działalnością lub wystąpienie ukrytych zysków co jest podobne do sytuacji Fundacji Rodzinnej która zobowiązana jest do zapłaty CIT w momencie dokonania świadczenia na rzecz beneficjenta lub wydania jej mienia.
Łączne efektywne obciążenie wypłacanych środków  z fundacji rodzinnej może wynieść od 15%, w przypadku gdy płacony jest wyłącznie CIT od wypłaty po aż 47,5% w przypadku gdy płacony jest CIT od bieżących dochodów oraz wypłaty i PIT od wypłaty dla beneficjentów niebędących w ,,grupie zero”. W przypadku estońskiego CITu efektywne opodatkowanie zysków wynosi od 20% do 25%. Zauważyć więc można iż to rozwiązanie cechuje się nieznacznie wyższą minimalną stawką oraz prawie dwukrotnie mniejszą maksymalną stawką opodatkowania w porównaniu z opodatkowaniem Fundacji Rodzinnej. Fundacja rodzinna będzie o wiele bardziej efektywna podatkowo dla beneficjentów z ,,grupy zero” gdzie efektywna stopa podatkowa jest niższa od analogicznej sytuacji w przypadku korzystania z CITU estońskiego Efektywność obu rozwiązań zależy więc bardzo mocno od indywidualnych cech każdego przypadku. Kolejną zaletą Fundacji rodzinnej jest fakt iż ta może posiadać udziały w innych spółkach kapitałowych podczas gdy spółki płacące Estoński CIT takiej możliwości nie posiadają. Oznacza to iż Fundacje Rodzinne o charakterze holdingowym będą opodatkowane na o wiele bardziej korzystniejszych zasadach w porównaniu z dotychczasowymi.

Pozostałe podatki dotyczące Fundacji Rodzinnej omówione zostaną w kolejnych artykułach.

 Opracował: Mikołaj Sadowski

Dowiedz się więcej: Maciej Sadowski doradca podatkowy 00864, tel. kom. 503-158-828, email: msadowski@eres.pl