2022-08-04
Przychód z kwalifikowanego IP w ewidencji IP BOX
Przychodem z autorskiego prawa do programu komputerowego jest:
- wynagrodzenie za przeniesienie autorskiego prawa do programu komputerowego,
- opłaty za udzielenie licencji do programu komputerowego.
- wynagrodzenie ze sprzedaży praw do programu w cenie produktu bądź usługi,
- odszkodowanie za naruszenie praw do programu komputerowego uzyskane wskutek postępowania spornego.
Problematyczne dla programisty może być ustalenie przychodu ze sprzedaży autorskiego prawa do programu komputerowego, jeżeli w umowie ze zleceniodawcą nie zostało jednoznacznie wskazane wynagrodzenie za przeniesienie praw autorskich. Będzie tak w przypadku, kiedy comiesięczne wynagrodzenie za świadczenie usług programistycznych jest według umowy ustalane jako iloczyn przepracowanych godzin oraz stawki godzinowej z zastrzeżeniem, że prawa autorskie są również przenoszone w ramach tego wynagrodzenia. W tej sytuacji w umowie nie ma informacji o wysokości wynagrodzenia wyłącznie za przeniesienie praw autorskich, tylko za całokształt usług programistycznych. Sytuacja staje się jeszcze bardziej skomplikowana, jeżeli programista poza tworzeniem oprogramowania świadczy innego rodzaju usługi: konsulting, organizowanie szkoleń bądź bierze udział w spotkaniach firmowych, niekoniecznie związanych z tworzeniem oprogramowania – wtedy wątpliwe jest uznanie całości wynagrodzenia od kontrahenta za przychód z przeniesienia praw autorskich do programu komputerowego.
W Objaśnieniach podatkowych z dnia 15 lipca 2019 r. dotyczących preferencyjnego opodatkowania dochodów z praw własności intelektualnej – IP BOX wskazano, że jednym z rozwiązań powyższych problemów może być prowadzenie przez podatnika w arkuszu kalkulacyjnym ewidencji czasu pracy dla wszystkich projektów. W takiej ewidencji podatnik wskazuje czas pracy, który poświęcił na wytworzenie programu komputerowego oraz na prace pozostałe. Interpretacja ogólna Ministra Finansów nr DD3.8201.1.2018 z dnia 15 września 2020 roku w sprawie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego (dotyczącego opodatkowania pracowników pracujących w sposób twórczy) wskazuje dodatkowo, że czas pracy powinien być akceptowany przez pracodawcę (w przypadku samodzielnego programisty przez pracodawcę należy rozumieć zleceniodawcę). Interpretacja ogólna wskazuje dokładną dokumentację, która powinna być podstawą do ustalenia honorarium autorskiego.
Jeżeli zatem twórca:
1) poświęca ściśle określony czas na stworzenie (tworzenie) konkretnego dzieła,
2) rejestruje czas pracy twórczej w odrębnym dokumencie (np. w ewidencji prowadzonej papierowo lub w formie elektronicznej w specjalnie do tego stworzonym oprogramowaniu, bazie danych prowadzonej w formie elektronicznej lub ewentualnie w oświadczeniu składanym pracodawcy za określony okres, np. miesiąc, kwartał, półrocze lub rok),
3) czas pracy twórczej jest akceptowany przez pracodawcę (np. akceptuje wpisy w ewidencji, wpisy w bazie danych lub ww. oświadczenie),
4) wszystkie utwory (nie tylko przykładowe) stworzone (lub w trakcie tworzenia) przez twórcę są również rejestrowane lub utrwalane (np. w tej samej ewidencji, bazie danych lub wymienione w oświadczeniu)
to nie ma przeszkód, aby wartość honorarium autorskiego była określana na podstawie czasu pracy twórczej w powiązaniu z konkretnym stworzonym (tworzonym) utworem. W związku z tym określenie wartości honorarium na podstawie ewidencji czasu pracy w powiązaniu z konkretnym utworem jest również dopuszczalne.
Zarówno Objaśnienia IP BOX, jak i interpretacja ogólna MF odnosi się do wynagrodzenia pracowników, jednak w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Krajową Informację Skarbową wielokrotnie twierdzono, że sposób kalkulacji wynagrodzenia ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w oparciu o ewidencję czasu pracy może być zastosowany również przez przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Organ jednak nie zawsze stał na tym samym stanowisku i na przestrzeni lat zostały wydane również interpretacje, w których twierdzono, że dochód z kwalifikowanego IP w cenie usługi programistycznej należy wyceniać według ceny rynkowej, co wynika wprost z art. 30ca ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (interpretacja Dyrektora KIS z dnia 30.09.2020 r., sygn. 0112-KDIL2-2.4011.478.2020.2.MM). Niestety organ w sposób różny interpretuje podobne stany faktyczne. W odniesieniu do wynagrodzenia wnioskodawców za usługi programistyczne, w ramach których powstają autorskie prawa do programów komputerowych – uznaje je albo za dochód ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej albo za dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi, przy czym wycena tej ostatniej kategorii jest ściśle określona w ustawie.
Należy podkreślić, że celem interpretacji ogólnej wydanej przez Ministra Finansów jest zapewnienie jednolitego stosowania przepisów przez organy podatkowe. Jeżeli stanowisko Dyrektora KIS stoi w sprzeczności z interpretacją ogólną, stanowi to podstawę do zaskarżenia interpretacji.
Biorąc pod uwagę dotychczasowe orzecznictwo w sprawie ustalania honorarium autorskiego można stwierdzić, że obliczenie przychodu z kwalifikowanego IP na podstawie ewidencji czasu pracy będzie dla podatnika optymalnym rozwiązaniem. Skrupulatnie i dokładnie prowadzona ewidencja, poparta dodatkowo materiałem dowodowym w postaci planu pracy, systemu kontroli wersji bądź kalendarza spotkań daje pełen obraz tego, ile czasu podatnik poświęcił na wytworzenie danego kwalifikowanego IP i może stanowić podstawę do wyodrębnienia przychodu z poszczególnych kwalifikowanych IP. Ustalenie w umowie odrębnego wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich jako procentu wynagrodzenia za całość usług programistycznych może być zakwestionowane przez organ w przypadku braku dokumentów potwierdzających zasadność przyjętej proporcji, więc prowadzenie ewidencji jest tym bardziej uzasadnione.
Opracowała: Klaudia Markiewicz
Kontakt: Anna Wolińska doradca podatkowy 10660, awolinska@eres.pl , tel. +48 510 854 136