2023-08-10

Podatek od nieruchomości w Fundacji Rodzinnej

W ustawie o Fundacji Rodzinnej nie zaznaczono iż zmienia ona zapisy ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych(Dz.U. 1991 nr 9 poz. 31)  dotyczące podatku od nieruchomości. Oznacza to iż rozliczać będzie się na zasadach ogólnych jako osoba prawna.

Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych Fundacja Rodzinna będąca osobą prawną podlega podatkowi od nieruchomości w sytuacji gdy jest :

Właścicielem nieruchomości lub obiektów budowlanych z zastrzeżeniem ust. 3;

• posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;

• użytkownikami wieczystymi gruntów;

• posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

1. wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,

2. jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2

Rada Gminy ustala wysokość stawek podatku od nieruchomości w drodze uchwały. Stawki te uchwalane są każdego roku. Fundacja zobowiązana jest do składania corocznie , do 31 stycznia , do organu podatkowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości , deklarację na podatek od nieruchomości DN-1, na dany rok podatkowy. Ponadto osoby prawne zobowiązane są do składania deklaracji w ciągu 14 dni od powstania obowiązku podatkowego. Wraz tą deklaracją składane są załączniki:

1.załącznik do deklaracji na podatek od nieruchomości (ZDN-1) zawierający dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu

2.załącznik do deklaracji na podatek od nieruchomości (ZDN-2) zawierający dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania.

Deklaracje można złożyć osobiście we właściwym organie podatkowym , wysyłając dokumenty pocztą lub elektronicznie za pomocą ePUAP. Fundacja Rodzinna płaci podatek miesięcznie , za poszczególne miesiące w ratach które są proporcjonalne do czasu trwania obowiązku podatkowego – do 15 dnia każdego miesiąca oraz – za styczeń – do 31 stycznia. Wysokość podatku – w przeciwieństwie do osób fizycznych – ustalana jest samodzielnie.

Wyjątkową sytuacją okazać może się taka , w  której fundacja wynajmować będzie nieruchomość mieszkalna na cele mieszkaniowe. W takiej sytuacji będzie ona zmuszona do zapłaty podatku od nieruchomości o stawce blisko trzydziestokrotnie wyższej niż normalna.

Taka interpretacja przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika m.in. odpowiedzi Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 37882 (odpowiedź 13-01-2023). W interpelacji tej wskazał, iż maksymalna stawka podatku o wysokości 1 zł (w 2023 r.) ma miejsce tylko i wyłącznie w przypadku gdy wynajmujący rozlicza się w ramach tzw. najmu prywatnego. Jeśli natomiast fundacja wynajmować będzie mieszkanie na cele mieszkaniowe to stawka ta wynosić może maksymalnie 28,78 zł (w 2023 r.)

Podobne orzecznictwo znaleźć możemy w wyroku z dnia 23 stycznia 2020r. ((sygn. akt II FSK 2064/19) w której Naczelny Sąd Administracyjnych, na który zresztą powoływało się MF w odpowiedzi na interpelację poselską. Sąd wskazał w niej iż „przedsiębiorca nie zawsze do osiągnięcia efektów swojej działalności będzie musiał “fizycznie” wykorzystywać składniki swojego majątku. Jeżeli rodzaj danej działalności za tym przemawia, składniki takie będą wykorzystywane przez niego w sposób pośredni, lecz umożliwi to przedsiębiorcy prawidłowe prowadzenie działalności gospodarczej. Decydujące znaczenie ma zatem gospodarcze przeznaczenie budynku mieszkalnego (jego części) przez przedsiębiorcę do realizacji określonego rodzaju działalności, o czym przesądza w szczególności ujęcie go w prowadzonej przez przedsiębiorcę ewidencji środków trwałych, dokonywanie odpisów amortyzacyjnych czy zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących takiego budynku mieszkalnego (części budynku).”

Cytowana odpowiedź należy ocenić negatywnie tj. nie odpowiada ona istniejącemu porządkowi prawnemu. W szczególności:

– MF zacytowało wybiórczo jeden z wyroków NSA wybrany pod założoną tezę

– wyraźnie w art.5 ust.1 pkt 2b) ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych wymieniono „budynki mieszkalne lub ich części zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej” jako wyjątek od innych „budynków mieszkalnych lub ich części”. Jak słusznie wskazał NSA w wyroku z 22.07.2020 r., II FSK 1089/20: „Wyjaśnić natomiast należy, jak rozumieć użyty w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b u.p.o.l. zwrot legislacyjny: “zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej”. Określeniem tym posługuje się również ustawodawca w art. 2 ust. 2 u.p.o.l., odnosząc to pojęcie do gruntów “zajętych” na prowadzenie działalności gospodarczej. Rozpatrujący niniejszą sprawę skład orzekający podziela stanowisko prezentowane w judykaturze, że przez budynki (grunty) “zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej” należy rozumieć faktyczne wykonywanie konkretnych czynności, działań w budynku (gruncie), powodujących dokonanie zamierzonych celów lub osiągnięcie konkretnego rezultatu, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (por. np. wyrok NSA z dnia 28 października 2019 r., sygn. akt II FSK 1652/19). Oznacza to, że chodzi tu o zajęcie na prowadzenie działalności gospodarczej, do której odwołuje się ustawodawca w przepisie art. 1a ust. 1 pkt 4 u.p.o.l., a więc działalności gospodarczej w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.). Faktyczne prowadzenie tak rozumianej działalności gospodarczej na nieruchomości stanowi okoliczność obiektywną i aktywność ta nie musi wiązać się z posiadaniem przez właściciela nieruchomości statusu przedsiębiorcy.”

Wynajmowane lokale mieszkalne są przedmiotem prowadzonej działalności, co nie oznacza, iż są „zajęte” na działalność gospodarczą.

Warto pamiętać jednak iż zarówno odpowiedź MF na interpelację poselską jak i wyrok NSA nie są źródłem prawa, a więc nie są wiążące. Spodziewać się niestety można iż organy podatkowe w podobny sposób interpretować będą przepisy ustawy co powodować może znacznie większe obciążenie podatkowe fundacji rodzinnej z tytułu podatku od nieruchomości.

Każdą sprawę należy traktować indywidualnie i w razie wątpliwości lub problemów z organem podatkowym zapraszamy do kontaktu.

Mikołaj Sadowski, email: msadowski@eres.pl

Konsultacje: https://eres.pl/konsultanci/