2024-05-24

WHT czyli Withholding  Tax a po polsku podatek u źródła to zryczałtowane podatki dochodowe pobierane przez płatników posiadających siedzibę, miejsce zamieszkania lub zagraniczny zakład w państwie gdzie powstaje dochód. W tym artykule omówiony zostanie problem poboru tego podatku u polskiego podatnika na gruncie zarówno podatku dochodowego od osób fizycznych – PIT jak i podatku dochodowego od osób prawnych – CIT.

1. Podatek u źródła na gruncie PIT

Zgodnie z art. 3 ust 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U z 2024 r. poz. 226), zwanej dalej ustawą o PIT, osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 29 ustawy o PIT podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników nie posiadających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania podatek pobiera się w formie ryczałtu w wysokości :

1. 20% dla działalności takiej jak:
2. z działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 6–9 oraz z odsetek innych niż wymienione w art. 30a ust. 1, z praw autorskich lub z praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego, w tym także środka transportu, oraz za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how)
3. z opłat za usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą, a organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
4. z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze

• 10% dla działalności takiej jak:
• z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych – pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 10% przychodów;
• uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z lotniczego rozkładowego przewozu pasażerskiego, skorzystanie z którego wymaga posiadania biletu lotniczego przez pasażera – pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 10% przychodów;

Powyższe przepisy stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania których stroną jest Polska. Skorzystanie ze stawki podatku wynikającej z takiej umowy możliwe jest jeśli udokumentowane dla celów podatkowych zostanie miejsce zamieszkania podatnika poprzez ukazanie certyfikatu rezydencji.

Przykład 1

W umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania Polski z krajem X występuje stawka podatku WHT od organizowania imprez artystycznych w wysokości 15%. W ustawie o PIT jest to 20%. Podatnik będzie mógł skorzystać zatem ze stawki niższej – 15%.

Wyjątkowym przypadkiem opodatkowania będzie sytuacja gdzie podatnik nierezydent uzyska wynagrodzenie większe niż 2 MLN zł. Zgodnie z art. 41 ust 12 ustawy PIT jeżeli łączna kwota dokonanych na rzecz podmiotu powiązanego wypłat (świadczeń) lub postawionych do jego dyspozycji pieniędzy lub wartości pieniężnych przekracza w roku podatkowym obowiązującym u wypłacającego te należności łącznie kwotę 2 000 000 zł na rzecz tego samego podatnika, płatnik jest obowiązany pobierać zryczałtowany podatek dochodowy, stosując stawki podatku określone w art. 29, z pominięciem stawki podatku, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Oznacza to iż wypłaty dla nierezydentów, którzy powiązani są z polskim podmiotem opodatkowane będą ryczałtem.

Przykład 2

Polski podatnik wypłaca wynagrodzenie w kwocie 10 MLN zł za prawa do użytkowania praw autorskich dla podmiotu powiązanego w USA. Ustawa o podwójnym opodatkowaniu między tymi krajami ustala opodatkowanie tych praw na 10%. Pełny podatek zapłacony Polsce wynosić będzie zatem : 2 MLN zł * 10% + 8MLN zł * 20% = 0,2 MLN zł + 1,6 MLN zł = 1,8 MLN zł

W celu uniknięcia wyższej stopy podatku możliwe jest również złożenie oświadczenia, że polski płatnik podatku :

1. ma dokumenty wymagane przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania;
2. po przeprowadzeniu weryfikacji warunków zastosowania obniżonej stawki podatku albo zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów prawa podatkowego z zachowaniem należytej staranności, nie posiada wiedzy uzasadniającej przypuszczenie, że istnieją okoliczności wykluczające możliwość zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Możliwe jest również uzyskanie opinii o preferencji przewidzianej w art. 41d ustawy o PIT. Organ podatkowy na wniosek złożony przez podatnika, płatnika lub podmiot dokonujący wypłaty należności za pośrednictwem podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze wydaje opinię o stosowaniu przez płatnika stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobraniu podatku zgodnie z taką umową (opinia o stosowaniu preferencji), jeżeli we wniosku zostało wykazane przez wnioskodawcę spełnienie warunków zastosowania umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W takiej sytuacji podatek płacony będzie tylko zgodnie ze stawkami wynikającymi z UOP między Polską a USA.

• Podatek u źródła na gruncie  CIT

Zgodnie z art. 3 ust 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. (Dz. U z 2024 r. poz. 232) podatnicy nieposiadający na terytorium Polski siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 21 ust 1 ustawy o CIT stawki podatku u źródła ustala się w zależności od działalności na poziomie:

1. 20% dla przychodów z :

a) z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how),

b) z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

c) z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze

• 10%  dla przychodów z :

1. z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych,
2. uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z lotniczego rozkładowego przewozu pasażerskiego, skorzystanie z którego wymaga posiadania biletu lotniczego przez pasażera

Tak samo jak w przypadku podatku PIT w CIT również na powyższe wpływ mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między  Polską a innymi krajami. Możliwe jest, na mocy art. 21 ust 3 zwolnienie od podatku jeśli spełnione są ŁĄCZNIE warunki takie jak:

1. wypłacającym należności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jest (odsetki, prawa autorskie…), jest:
2. spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo
3. położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład spółki podlegającej w państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania, jeżeli wypłacane przez ten zagraniczny zakład należności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów przy określaniu dochodów podlegających opodatkowaniu w Rzeczypospolitej Polskiej;

• uzyskującym przychody, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jest spółka podlegająca w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania;
• spółka:
• o której mowa w pkt 1, posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w pkt 2 lub
• o której mowa w pkt 2, posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w pkt 1;
• rzeczywistym właścicielem należności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jest:
• spółka, o której mowa w pkt 2, albo
• zagraniczny zakład spółki, o której mowa w pkt 2, jeżeli dochód osiągnięty w następstwie uzyskania tych należności podlega opodatkowaniu w tym państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym ten zagraniczny zakład jest położony.

Przykład 3

Firma X , będąca zagranicznym zakładem spółki Y, znajduje się na terytorium Polski. Między państwami obowiązuje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. W tej umowie nie istnieje jednak zapis o limicie wypłat. Z UOP wynika również iż opodatkowanie przedmiotu opodatkowania jest niższe niż przewiduje polska ustawa np. wynosi 10% dla przychodów z odsetek. Podatnik przedstawił również certyfikat rezydencji. W takim wypadku zastosowanie może mieć niższa – 10% stawka podatku i wg. niej obliczony i wpłacony do urzędu zostanie podatek.

Jako iż kwestia podatku u źródła to sprawa o znacznym stopniu skomplikowania, zalecamy konsultację z doradcą podatkowym w celu wyjaśnienia zaistniałych wątpliwości lub pytań które mogą Państwo posiadać.

Autor: Mikołaj Sadowski, e-mail: mikosadowski@eres.pl