Poniżej przedstawiamy drugą część bardzo skróconego opisu problemu podatek od dochodów z niezrealizowanych zysków.
Podatek od dochodów z niezrealizowanych zysków obliczany jest jako 19% podstawy opodatkowania. Podstawę opodatkowania podatkiem exit tax stanowi suma dochodów z niezrealizowanych zysków. Dochód ten jest nadwyżką wartości rynkowej składnika majątku ustalanej na dzień jego przeniesienia albo na dzień poprzedzający dzień zmiany rezydencji podatkowej nad jego wartością podatkową.
Wątpliwą kwestię stanowi ustalenie dnia przeniesienia składnika majątku – w ustawie nie został wskazany moment, który jest uważany za dzień przeniesienia majątku. W praktyce może to być bardzo kłopotliwe do ustalenia, szczególnie w przypadku, kiedy inna jest np. data demontażu maszyny, jej spakowania, rozpoczęcia transportu, przekroczenia granicy i dotarcia do jej miejsca przeznaczenia. Ustawodawca wskazuje jedynie, że dniem przeniesienia jest dzień poprzedzający dzień, w którym dany składnik majątku przestaje być przypisany do działalności prowadzonej na terytorium RP (lub przez zagraniczny zakład).
Istnieją dwa sposoby ustalania wartości rynkowej składnika majątku. Wartość rynkowa dla papierów wartościowych oraz składników majątku, z których przeniesieniem nie wiąże się zmiana istotnych ekonomicznie funkcji, aktywów lub ryzyk jest określana na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami, prawami lub usługami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca zbycia albo świadczenia.
W pozostałych przypadkach wartość rynkowa ustalana jest w wysokości cen, które byłyby stosowane w transakcjach pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Oznacza to, że ceny te nie mogą być w żaden sposób narzucane przez żaden z podmiotów biorących udział w transakcji, a tym samym cena nie powinna być zaniżona ani zawyżona. Kluczową kwestią przy wyborze sposobu ustalania wartości rynkowej jest to, czy z przeniesieniem składnika majątku wiąże się zmiana istotnych ekonomicznie funkcji, aktywów czy ryzyka; co oczywiście należy ustalać indywidualnie dla każdego składnika majątku, który jest przenoszony.
Z kolei wartością podatkową jest co do zasady wartość, która nie została wcześniej zaliczona przez podatnika do kosztów uzyskania przychodu. Dla przykładu w przypadku przenoszonego środka trwałego będzie to jego wartość, która nie została jeszcze zamortyzowana.
Jeśli organ podatkowy stwierdzi, że przyjęta przez podatnika do opodatkowania wartość składnika majątku bez uzasadnionych ekonomicznie przyczyn odbiega od jego wartości rynkowej i w wyniku tego podatnik nie wykazuje lub wykazuje dochody w zaniżonej wysokości, to dochody te i podatek należny od dochodów z niezrealizowanych zysków są ustalane przez organ podatkowy.
Negatywnym dla podatników zapisem w przepisach dotyczących podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków jest to, że podatnik będący rezydentem polskim, który osiąga poza granicami RP dochody z niezrealizowanych zysków, ma obowiązek połączyć i wykazać te dochody z dochodami z niezrealizowanych zysków na terytorium RP.
Obowiązkiem podatników podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków jest złożenie deklaracji o wysokości dochodu z niezrealizowanych zysków do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał dochód z niezrealizowanych zysków. W tym terminie należy również wpłacić należny podatek. Wypełnienie tego wymogu może być w praktyce bardzo kłopotliwe, ponieważ w wielu przypadkach może być trudny do ustalenia moment, w którym powstał dochód do opodatkowania z tytułu niezrealizowanych zysków.
Ustawodawca daje możliwość rozłożenia na raty zapłaty podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków. Podatnik, chcąc skorzystać z takiej możliwości, może wystąpić do właściwego naczelnika urzędu skarbowego z takim wnioskiem. Podatek do zapłaty można rozłożyć na okres nie dłuższy niż 5 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym powstał obowiązek jego zapłaty. Rozłożenie na raty zapłaty podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków następuje w drodze decyzji, w której organ podatkowy ustala wysokość i terminy spłaty rat, wysokość opłaty prolongacyjnej oraz informuje o okolicznościach skutkujących wygaśnięciem decyzji i postawieniem zobowiązania z tytułu podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków w stan wymagalności.
Opracowała Aneta Suchy