21-05-2025
Jako prosument możesz mieć znaczny problem z poprawnym ewidencjonowaniem i rozliczaniem sprzedaży prosumenckiej do sieci. Ten artykuł pomoże ci zrozumieć istotę rozliczeń na linii prosument – dostawca energii.
Prosument energii odnawialnej to, zgodnie z art. 2 pkt 27a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii(Dz. U. z 2023 r. poz.1762) to odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, nie stanowi to przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej określonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1799).
Prosumentami mogą być zatem zarówno osoby fizyczne , przedsiębiorcy, samorządy czy wspólnoty mieszkaniowe, pod warunkiem gdy produkcja energii nie jest główną działalnością. Oznacza to że prosumentem możesz być zarówno wtedy kiedy dostarczasz energię z paneli znajdujących się na twoim prywatnym domu oraz wtedy kiedy umieszczone są na twoim budynku firmowym. Na potrzeby tego artykułu założono że prosument jest jednostką gospodarczą i czynnym podatnikiem VAT.
W związku z ustawą z 27 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii i niektórych innych ustaw(Dz. U. z 2024 r. poz. 1847) zmieniona została metoda rozliczeń prowadzonych przez prosumentów z dostawcami energii. To w jaki sposób rozliczać będziesz się uzależnione jest od momentu rozpoczęcia wytwarzania przez ciebie energii:
jeśli rozpocząłeś wytwarzanie energii przed 1 lipca 2024 r. to możesz wybrać rozliczenie za pomocą cen godzinowych (RCE) lub miesięcznych (RCEm) – pamiętaj jednak, że jeśli zdecydujesz się na rozliczanie się poprzez RCE to nie będziesz mógł wrócić do miesięcznego rozliczania się
jeśli rozpocząłeś wytwarzanie energii po 1 lipca 2024 r. to możesz rozliczać się tylko za pomocą RCE
1. Rynkowa miesięczna cena energii (RCEm) a rynkowa cena energii elektrycznej (RCE)
Rynkowa cena energii elektrycznej RCE to cena wyliczana na podstawie rynkowej ceny energii elektrycznej ustalanej na podstawie rzeczywistych notowań na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Cena jest aktualizowana co kwadrans, ale na potrzeby prosumentów i ich rozliczeń stosuje się aktualizowanie godzinowe. Przykładowo cena od 12:00 do 1:00 7 maja 2025 wynosiła 413,31 zł/MWh a od 1:00 do 2:00 tego samego dnia to 408,57 zł/MWh. Ceny kwadransowe – czyli zgodne z rzeczywistym ich kształtowaniem się obowiązywać będą od 11 czerwca 2025 r.
Rynkowa miesięczna cena energii RCEm to uśredniona wartość cen obowiązujących na rynku energii (czyli konsumentów hurtowo kupujących energię) w danym miesiącu. Dla prosumenta oznacza to, że rozliczenie następuje z końcem każdego okresu rozliczeniowego u dostawcy energii.
2. Rozliczenia z tytułu VAT u prosumenta
Przy rozliczeniach prosumenta z właścicielem sieci elektrycznych stosuje się metodę net-billingu. Polega ona na tym iż rozlicza się energię zakupioną jak i oddaną do sieci. W przypadku gdy prosument wyprodukował więcej energii niż zużył na swoje potrzeby to ta nadwyżka sprzedawana jest sieci. Wartość tej sprzedaży znajduje się na tzw. depozycie prosumenckim. Środkami z tego depozytu, znajdującymi się tam przez 12 miesięcy, można opłacać zużytą, zakupioną od producenta, energię elektryczną.
Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2025 r. poz. 222) za towar uznawana jest zarówno rzecz jak i wszelkie postaci energii. Za czynność podlegającą opodatkowaniu VATem jest odpłatna dostawa towarów. Energia elektryczna wytwarzana poprzez panele fotowoltaiczne jest zatem, w rozumieniu zapisów ustawy, towarem.
Czynnością opodatkowaną VATem jest jedynie sprzedaż energii , a nie jej zużycie na własne potrzeby, w przypadku gdy całość energii wytworzonej jest wykorzystywana. Środki z depozytu prosumenckiego wykorzystane mogą być WYŁĄCZNIE do uregulowania zobowiązań z tytułu zakupionej energii od sprzedawcy energii. Wartość energii dostarczonej wykazywana będzie w kwocie brutto. Należy również pamiętać że wartość wprowadzanej energii do sieci jest przemnażana przez współczynnik 1,23 i dopiero ta wartość powiększa depozyt prosumencki W NASTĘPYNYM MIESIĄCU.
Przykład 1 – rozliczenie RCEm
Prosument X dostarczył w marcu energię na mocy umowy prosumenckiej z dostawcą energii Y. Dostarczył 0,1 MWh. Z tabel RCEm na kwiecień odczytuje cenę, w tym przypadku 182,96 zł/MWh. Dostarczył więc energii na 18,30 zł i na taką kwotę wystawia dostawcy energii fakturę w miesiącu następnym. Jego depozyt powiększony jednak zostanie o 18,30 * 1,23 = 22,51 zł. Kwota z faktury powinna znajdować się na następnej fakturze od dostawcy jako suma poprzedniego poziomu depozytu prosumenckiego+ 22,51 zł. Załóżmy dodatkowo że prosument zużył energii za 50 zł netto – 61,50 brutto. Księgowanie wyglądać będzie następująco:
Wn konto 202 Rozrachunki z dostawcami– 22,51
Ma konto 222 Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego – 4,21
Ma konto 760 Pozostałe przychody operacyjne niepodatkowe – 18,30
Wn konto 401 Zużycie materiałów i energii – 50
Mn Konto 221 VAT naliczony i jego rozliczenie – 11,50
Ma konto 202 rozrachunki z dostawcami – 61,50
Rozliczenie za pomocą drugiego z rozliczeń – przy użyciu RCE wyglądać będzie analogicznie z tym, że wartość energii dostarczonej obliczona zostanie na podstawie rzeczywistej ceny z poszczególnych godzin w których ta jest dostarczana.
Przykład 2 – rozliczenie RCE
Załóżmy, że prosument dostarczał energię w trzech blokach : między 8:00 a 9:00, między 12:00 a 13:00 oraz między 15:00 a 16:00 w każdym dniu marca i każdego dnia ilość tej energii dostarczonej do sieci wynosiła 0,02MWh w każdej godzinie – łącznie w marcu dostarczono zatem 1,86 MWh a wartość dostarczonej energii wyniosła 590,93 zł. Depozyt powiększony zostanie o 593,93*1,23 = 726,84 zł. Zakładając że prosument tylko dostarczył energię to księgowanie wyglądać będzie następująco:
Wn konto 202 Rozrachunki z dostawcami– 726,84
Ma konto 222 Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego – 135,91
Ma konto 760 Pozostałe przychody operacyjne niepodatkowe – 590,93
Przykład 3 – porównanie RCE i RCEm
Zakładając przyjęte pory oddawania energii z przykładu 2giego i wyrównując ilość dostarczonej energii ich wartość dla cen RCE i RCEm kształtowałaby się następująco:
– 340,31 zł za 1,86 MWh – cena RCEm
– 590,93 zł za 1,86 MWh – cena RCE
Warto pamiętać, że pomimo tego że w określonych godzinach cena RCE może schodzić do wartości ujemnych to na potrzeby dostawy prosumenckiej wyceniana będzie na 0 zł. Sprawia to, że dostawa energii staje się bardziej opłacalna. Na opłacalność RCE wpływa również fakt, iż prosument może zadecydować o godzinach dostarczania energii do sieci i wybrać jak najbardziej opłacalne godziny – jeśli zainstalowany jest dodatkowo magazyn energii i inteligentny system zarządzania nim – co zwiększa koszty inwestycji. W przypadku braku magazynu dostawa energii do sieci będzie miała miejsce w momencie jej pobrania z instalacji – jeśli autokonsumpcja będzie mniejsza od wytworzonej energii.
Jeśli jesteś prosumentem to oczywiście skorzystać będziesz mógł z zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ustawy o VAT (Dz. U z 2025 poz. 222) do limitu 200 tys. zł. Jakkolwiek musisz również pamiętać iż sprzedaż energii jako prosument wlicza się w całość wartości sprzedaży do tego limitu – o tym więcej przeczytasz tutaj: Prosument a limit VAT
Jako prosument możesz mieć znaczny problem z poprawnym ewidencjonowaniem i rozliczaniem sprzedaży prosumenckiej do sieci. Ten artykuł pomoże ci zrozumieć istotę rozliczeń na linii prosument – dostawca energii.
Prosument energii odnawialnej to, zgodnie z art. 2 pkt 27a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii(Dz. U. z 2023 r. poz.1762) to odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, nie stanowi to przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej określonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1799).
Prosumentami mogą być zatem zarówno osoby fizyczne , przedsiębiorcy, samorządy czy wspólnoty mieszkaniowe, pod warunkiem gdy produkcja energii nie jest główną działalnością. Oznacza to że prosumentem możesz być zarówno wtedy kiedy dostarczasz energię z paneli znajdujących się na twoim prywatnym domu oraz wtedy kiedy umieszczone są na twoim budynku firmowym. Na potrzeby tego artykułu założono że prosument jest jednostką gospodarczą i czynnym podatnikiem VAT.
W związku z ustawą z 27 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii i niektórych innych ustaw(Dz. U. z 2024 r. poz. 1847) zmieniona została metoda rozliczeń prowadzonych przez prosumentów z dostawcami energii. To w jaki sposób rozliczać będziesz się uzależnione jest od momentu rozpoczęcia wytwarzania przez ciebie energii:
1. Rynkowa miesięczna cena energii (RCEm) a rynkowa cena energii elektrycznej (RCE)
Rynkowa cena energii elektrycznej RCE to cena wyliczana na podstawie rynkowej ceny energii elektrycznej ustalanej na podstawie rzeczywistych notowań na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Cena jest aktualizowana co kwadrans, ale na potrzeby prosumentów i ich rozliczeń stosuje się aktualizowanie godzinowe. Przykładowo cena od 12:00 do 1:00 7 maja 2025 wynosiła 413,31 zł/MWh a od 1:00 do 2:00 tego samego dnia to 408,57 zł/MWh. Ceny kwadransowe – czyli zgodne z rzeczywistym ich kształtowaniem się obowiązywać będą od 11 czerwca 2025 r.
Rynkowa miesięczna cena energii RCEm to uśredniona wartość cen obowiązujących na rynku energii (czyli konsumentów hurtowo kupujących energię) w danym miesiącu. Dla prosumenta oznacza to, że rozliczenie następuje z końcem każdego okresu rozliczeniowego u dostawcy energii.
2. Rozliczenia z tytułu VAT u prosumenta
Przy rozliczeniach prosumenta z właścicielem sieci elektrycznych stosuje się metodę net-billingu. Polega ona na tym iż rozlicza się energię zakupioną jak i oddaną do sieci. W przypadku gdy prosument wyprodukował więcej energii niż zużył na swoje potrzeby to ta nadwyżka sprzedawana jest sieci. Wartość tej sprzedaży znajduje się na tzw. depozycie prosumenckim. Środkami z tego depozytu, znajdującymi się tam przez 12 miesięcy, można opłacać zużytą, zakupioną od producenta, energię elektryczną.
Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2025 r. poz. 222) za towar uznawana jest zarówno rzecz jak i wszelkie postaci energii. Za czynność podlegającą opodatkowaniu VATem jest odpłatna dostawa towarów. Energia elektryczna wytwarzana poprzez panele fotowoltaiczne jest zatem, w rozumieniu zapisów ustawy, towarem.
Czynnością opodatkowaną VATem jest jedynie sprzedaż energii , a nie jej zużycie na własne potrzeby, w przypadku gdy całość energii wytworzonej jest wykorzystywana. Środki z depozytu prosumenckiego wykorzystane mogą być WYŁĄCZNIE do uregulowania zobowiązań z tytułu zakupionej energii od sprzedawcy energii. Wartość energii dostarczonej wykazywana będzie w kwocie brutto. Należy również pamiętać że wartość wprowadzanej energii do sieci jest przemnażana przez współczynnik 1,23 i dopiero ta wartość powiększa depozyt prosumencki W NASTĘPYNYM MIESIĄCU.
Przykład 1 – rozliczenie RCEm
Prosument X dostarczył w marcu energię na mocy umowy prosumenckiej z dostawcą energii Y. Dostarczył 0,1 MWh. Z tabel RCEm na kwiecień odczytuje cenę, w tym przypadku 182,96 zł/MWh. Dostarczył więc energii na 18,30 zł i na taką kwotę wystawia dostawcy energii fakturę w miesiącu następnym. Jego depozyt powiększony jednak zostanie o 18,30 * 1,23 = 22,51 zł. Kwota z faktury powinna znajdować się na następnej fakturze od dostawcy jako suma poprzedniego poziomu depozytu prosumenckiego+ 22,51 zł. Załóżmy dodatkowo że prosument zużył energii za 50 zł netto – 61,50 brutto. Księgowanie wyglądać będzie następująco:
Wn konto 202 Rozrachunki z dostawcami– 22,51
Ma konto 222 Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego – 4,21
Ma konto 760 Pozostałe przychody operacyjne niepodatkowe – 18,30
Wn konto 401 Zużycie materiałów i energii – 50
Mn Konto 221 VAT naliczony i jego rozliczenie – 11,50
Ma konto 202 rozrachunki z dostawcami – 61,50
Rozliczenie za pomocą drugiego z rozliczeń – przy użyciu RCE wyglądać będzie analogicznie z tym, że wartość energii dostarczonej obliczona zostanie na podstawie rzeczywistej ceny z poszczególnych godzin w których ta jest dostarczana.
Przykład 2 – rozliczenie RCE
Załóżmy, że prosument dostarczał energię w trzech blokach : między 8:00 a 9:00, między 12:00 a 13:00 oraz między 15:00 a 16:00 w każdym dniu marca i każdego dnia ilość tej energii dostarczonej do sieci wynosiła 0,02MWh w każdej godzinie – łącznie w marcu dostarczono zatem 1,86 MWh a wartość dostarczonej energii wyniosła 590,93 zł. Depozyt powiększony zostanie o 593,93*1,23 = 726,84 zł. Zakładając że prosument tylko dostarczył energię to księgowanie wyglądać będzie następująco:
Wn konto 202 Rozrachunki z dostawcami– 726,84
Ma konto 222 Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego – 135,91
Ma konto 760 Pozostałe przychody operacyjne niepodatkowe – 590,93
Przykład 3 – porównanie RCE i RCEm
Zakładając przyjęte pory oddawania energii z przykładu 2giego i wyrównując ilość dostarczonej energii ich wartość dla cen RCE i RCEm kształtowałaby się następująco:
– 340,31 zł za 1,86 MWh – cena RCEm
– 590,93 zł za 1,86 MWh – cena RCE
Warto pamiętać, że pomimo tego że w określonych godzinach cena RCE może schodzić do wartości ujemnych to na potrzeby dostawy prosumenckiej wyceniana będzie na 0 zł. Sprawia to, że dostawa energii staje się bardziej opłacalna. Na opłacalność RCE wpływa również fakt, iż prosument może zadecydować o godzinach dostarczania energii do sieci i wybrać jak najbardziej opłacalne godziny – jeśli zainstalowany jest dodatkowo magazyn energii i inteligentny system zarządzania nim – co zwiększa koszty inwestycji. W przypadku braku magazynu dostawa energii do sieci będzie miała miejsce w momencie jej pobrania z instalacji – jeśli autokonsumpcja będzie mniejsza od wytworzonej energii.
Jeśli jesteś prosumentem to oczywiście skorzystać będziesz mógł z zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ustawy o VAT (Dz. U z 2025 poz. 222) do limitu 200 tys. zł. Jakkolwiek musisz również pamiętać iż sprzedaż energii jako prosument wlicza się w całość wartości sprzedaży do tego limitu – o tym więcej przeczytasz tutaj: Prosument a limit VAT
Umów się: Umów się – Eres
Opracował: Mikołaj Sadowski, mikosadowski@eres.pl , tel. kom.+48 571-600-114